Na północ
Wi nøt trei a høliday in Sweden this yër? — Szwecja 20132017
Östra Södermanlands Järnväg i S/S Mariefred
14 sierpnia 2013 roku w planie było intermodalne kółeczko ze Sztokholmu: parowcem Mariefred do miejscowości o tej samej nazwie, dalej wąskotorową koleją muzealną do Läggesty i stamtąd już normalnotorowym pociągiem z powrotem do Sztokholmu
S/S Mariefred
Parowiec Mariefred kursuje pomiędzy przystanią Klara Mälarstrand w centrum Sztokholmu a miejscowością Mariefred. Trasa liczy około 60 km i statek pokonuje ją w czasie trzech i pół godziny, osiągając przy tym swoją maksymalną prędkość — 10 węzłów.
W 2013 statek pływał według poniższego rozkładu; od 25 maja do 16 czerwca i od 31 sierpnia do 14 września w soboty i niedziele, a od 18 czerwca do 25 sierpnia codziennie oprócz poniedziałków.
| 10.00 | o. | Stockholm | p. | 20.00 |
| 11.50 | ↓ | Sandviken | ↑ | 17.50 |
| 12.25 | Enhörna-Ekensberg | 17.30 | ||
| 13.30 | p. | Mariefred | o. | 16.30 |
S/S Mariefred w 2013 obchodził swoje 110-lecie — został zbudowany w 1903 roku z przeznaczeniem na trasę Sztokholm — Mariefred. Od tego czasu kursuje w tej samej relacji i pod tą samą nazwą. W trakcje służby dokonano pewnych zmian, ale sprzężony silnik parowy o mocy 295 koni mechanicznych jest oryginalny. Jednostka jest długa na 32,84 metra, szeroka — 6,33 metra i zabiera na pokład do 230 pasażerów.
Gripsholm
Zamkek Gripsholm (szw. Gripsholms slott) to główna atrakcja turystyczna w Mariefred. Za Wikipedią: twierdza została zbudowana pod koniec XIV wieku przez Bo Jonssona Gripa, w 1526 roku zamek skonfiskował król Gustaw I Waza i przebudował go na styl renesansowy, rezydencja królewska do 1713 roku. Urodził się tutaj Zygmunt III Waza.
Östra Södermanlands Järnväg
Jednak dla mnie głównym punktem wycieczki była oczywiście wąskotorowa kolej muzealna. Östa Södermanlands Järnväg można przetłumaczyć jako Wschodnia Kolej Sudermańska (Sudermania — Södermanland — historyczna prowincja Szwecji). Towarzystwo powstało w 1959 roku i jest to najstarsza kolej muzealna w Szwecji.
Pociągi są prowadzone trakcją parową i kursują na dwóch liniach: Mariefred — Läggesta nedre i Läggesta nedre — Taxinge-Näsby o łącznej długości 11 kilometrów. Największą ciekawostką jest fakt, że obie te linie pierwotnie były normalnotorowe.
Odcinek Läggesta — Taxinge-Näsby był częścią Norra Södermanlands Järnväg (Północna Kolej Sudermańska), która została otworzona w 1895 i łączyła Södertälje z Eskilstuną. Linia posiadała odnogę Läggesta — Mariefred.
Koleje Szwedzkie SJ zamknęły ruch na odnodze do Mariefred 27 września 1964 roku. Dla towarzystwa Ö.Sl.J., które dotychczas eksploatowało krótki odcinek torów cegielni pod Södertälje, pojawiła się możliwość przejęcia tej linii i przekucia jej na rozstaw 600 mm. 25 listopada 1965 decyzją Riksdagu linia została podarowana towarzystwu. Prowizoryczny ruch po przebudowanym torze rozpoczął się już 24 lipca 1966 roku, natomiast oficjalne otwarcie trasy nastąpiło 19 maja 1968 roku.
Norra Södermanlands Järnväg została zamknięta w maju 1995 w związku z budową nowej linii — Svealandsbanan, którą budowano w tej samej relacji, ale nowym śladem jako linię dużych prędkości. Nową linię otworzono w 1997 roku i choć geometria pozwala na osiąganie 250 km/h, to pociągi poruszają się tutaj z prędkością do 200 km/h — w Szwecji obecnie pociągi nigdzie nie poruszają się z prędkością powyżej 200 km/h.
W 1998 roku towarzystwo uzyskało pozwolenia na eksploatację 7-kilometrowego odcinka starej linii Läggesta — Taxinge-Näsby. Przewozy były prowadzone szynobusem Y7-1163 z lat pięćdziesiątych. W 2007 towarzystwo zakupiło linię i przy pomocy dofinansowania z UE przekuło i ten odcinek na 600 mm w latach 2009–11. Trasa została zainaugurowana przez króla Karola XVI Gustawa 25 maja 2011, od 29 maja jest prowadzony ruch rozkładowy.
Parowóz JGJ 9
Parowóz został zbudowany w 1915 roku przez Motala Verkstads Nya A.B. z numerem fabrycznym 568 dla kolei Jönköping — Gripenberg (Jönköping — Gripenbergs Järnväg, JGJ). Parowóz ma układ osi 1'C1'.
Kolej JGJ została zaplanowana jako dojazdowa łącząca tereny pomiędzy Jönköping i Gripenberg. Na końcach zaplanowano stacje styczne z magistralami, odpowiednio: Południową (Södra stambanan, otworzona 1862) i Wschodnią (Östra stambanan, 1874) . Budowę rozpoczęto od Jönköping; pierwszy odcinek otworzono w 1894 roku, a w 1900 budowa dotarła do Vireda, około 25 kilometrów przed Gripenberg. Ostatniego odcinka jednak nigdy nie ukończono. Linia miała długość 44,1 kilometra i przebiegała między innymi przez miasto Huskvarna — tak, to ta Huskvarna, choć nazwa firmy jest pisana przez q
: Husqvarna.
Linię zamknięto w 1935 roku. Parowóz z numerem 9 służył do końca eksploatacji linii, a następnie stał w charakterze pomnika w Kaxholmen, około 6 kilometów na północ od Huskvarny. W 2006 został wypożyczony przez Östra Södermanlands Järnväg, przywrócony do stanu czynnego i od tego czasu prowadzi pociągi rozkładowe.
X40
X40 są serią piętrowych elektrycznych zespołów trakcyjnych eksploatowanych przez SJ. Niemiecki oddział Alstoma wyprodukował 43 sztuki w latach 2004–08. Występują dwie wersje: dwu- i trzyczłonowa; zamawianie tak krótkich składów piętrowych wydaje się trochę dziwne — wszak składy piętrowe są odpowiedzą na problem za długich składów i za krótkich peronów. X40 mają maksymalną prędkość konstrukcyjną 230 km/h, eskploatacyjną — 200 km/h.
SJ używa ich do obsługi połączeń regionalnych. Moim zdaniem, tak wygodne pociągi mogłyby z powodzeniem obsługiwać również połączenia dalekobieżne, choć trzeba przyznąć, że rozplanowanie wnętrza jest gorsze, niż byłoby to w przypadku pojazdów jednopokładowych — taki urok piętrusów.
Pokonanie 68-kilometrowej trasy Läggesta — Stockholm C zajęło równe 40 minut: ruszyliśmy o 15.25 i na głównym dworcu Sztokholmu zameldowaliśmy się o 16.05, wszystko planowo.
Przyporządkowane kategorie: Statens Järnvägar (10), Szwecja (21), Sztokholm (8), X40 (2), Östra Södermanlands Järnväg (1), Mariefred (1), S/S Mariefred (1), Läggesta (1)